سوند ادرار یکی از تجهیزات پزشکی بسیار کارآمد است که برای جلوگیری از احتباس ادرار در مثانه مورد استفاده قرار می گیرد، در بانوان به دلیل خاص بودن سیستم تناسلی و ارتباط نزدیک مجرای تناسلی با ورودی واژن فرآیند وصل کردن سوند کمی دشوار و دغدغه آور است که آموزش روش های صحیح سوند گذاری بانوان میتوانید در حل شدن این دغدغه بسیار کمک کننده باشد، سوند ادرار بانوان به طورکلی بسته به نیاز خانم و دستور پزشک میتواند یکبار مصرف از نوع نلاتون و یا موقتی باشد (فولی fully)؛ البته که در هرنوع از انواع سوند گذاری روش نصب سوند زنانه به یک صورت است و مشکل اصلی بسیاری تکنسین های سوند گذاری در پیدا کردن مجرای ادراری می باشد که در این مقاله به صورت دقیق به آن خواهیم پرداخت، از مرکز درمان در منزل درمان نو در این مقاله با شما خواهیم بود تا در رابطه با نحوه سوند گذاری بانوان توصیحات کاملی را در قالب تصویر، ویدیو و نکات خواندنی خدمتتان ارائه دهیم تا با مطالعه آن به صورت دقیق آگاهی های لازم را اخذ کند، در ضمن هرسوالی که در خصوص سوند ادرار بانوان در ذهن دارید یا از طریق ارسال پیام در بخش کامنت های انتهای مطالب آن را با پزشمان آنلاین درمان نو در میان بگذارید یا با شماره گیری خطوط 02122927270 و 09194685699 سوالتان را از اپراتورهای آنلاین بپرسید.
پیشنهاد ویژه: خدمات سوند در منزل تهران با اعزام کارشناس پرستاری بیمارستان، جهت دریافت اطلاعات بیشتر وارد لینک شوید.
سوند ادرار چیست و چند نوع دارد؟
سوند ادرار (به انگلیسی: urinary catheter) یک وسیله استریل پزشکی می باشد که همانند یک شلنگ باریک و استریل از طریق مجرای ادراری وارد مثانه شده و از این طریق میتواند محتویات داخل مثانه که عمدتا ادرار است تخلیه کند، سوند ادرار زنان هیچ تفاوتی با سوند ادرار آقایان ندارد و همینجا این سوال شما که آیا سوند ادراری زنانه با آقایان متفاوت است را حل کنیم که هیچ تفاوتی میان سوند ادرار بانوان با آقایان وجود ندارد، امروزه انواع مختلفی برند سوند ادراری زنان از نظر جنس در دسترس می باشد که عمده آنها سوند سیلیکونی با روکش سیلیکون و سوند لاتکسی (فاقد روکش آنتی باکتریال) می باشد، سوند ادرار موقت یا یکبار مصرف زنان نیز وجود دارد که برای برطرف کردن اختلالات احتباس ادراری مورد استفاده قرار می گیرد، در رابطه با انواع سوند ادرار بانوان به لیست زیر توجه کنید:
- سوند فولی: رایج ترین سوند است که فاقد رویه باکتریال است و معمولا هر 14 روز باید تعویض شود.
- سوند سیلیکونی: سوندی است که با نام سوند دائم و آنتی باکتریال شناخته میشود و هر 30 الی 60 روز (بسته به نوع نگهداری) میتواند پایداری داشته باشد.
- سوند نلاتون موقت: به سوند ادرار یکبار مصرف نیز معروف است و جنس آن pvc مدیکال گرید می باشد.
تجهیزات لازم برای نصب سوند زنان چیست؟

برای نصب سوند زنان به روش استریک و آسپتیک (غیرعفونی) طبق الگوریتم و گایدلاین های بهداشت جهانی (who وcdc) به تجهیزات تخصصی می باشند تا بتوان به صورت کاملا تخصصی و حرفه ای فرآیند سوند گذاری بانوان را انجام داد، پیشنهاد ما بر این است تا اگر شما نیز می خواهید از فرآیند سوندگذاری آگاه شوید میتوانید لیست تجهیزات زیر را مطالعه نمایید:
- دستکش لاتکسی ساده
- دستکش استریل سایز مناسب
- کیسه ادرار یا یورین بگ
- سوند ادراری (یا لاتکسی یا سیلیکونی یا یکبار مصرف که به آن نلاتون می گویند)
- آب مقطر 10 سی سی 2 عدد
- سرنگ 10 سی سی 1 عدد
- ژل لیدوکائین (زایلوکایین)
- زیرانداز بهداشتی
- بتادین 50 سی سی 1 عدد
- گاز استریل 5 بسته تک عددی
- ست پانسمان اساریل یکبار مصرف
بیشتر بخوانیم: 0 تا 100 نکات عفونت ادراری و راه های درمان آن
چه آمادگی هایی قبل سوندگذاری زنان باید رعایت شود؟
برای انجام سوندگذاری زما به طورکلی نیاز به مراقبت و در واقع آمادگی هایی وجود دارد که بهتر است قبل از انجام وصل سوند به آن توجه ویژه شود، رعایت الگو و مراقبتهای قبل از سوند گذاری هم از عوارض و سوزش های بعد از انجام سوندگذاری می کاهد هم به فرد گیرنده خدمات کمک می کند تا با آگاهی دقیق بتواند خود را با انجام فرآیند سوند گذاری هماهنگ کند، از مهم ترین آمادگی ها قبل از وصل سوند زنانه میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- داشتن نسخه معتبر پزشک که شامل ویزیت و معاینه بیمار قبل از انجام سوندگذاری بوده است، تایید پزشک جهت انجام سوند گذاری را باید داشته باشید.
- فراهم سازی تجهیزات آسپتیک قبل از انجام سوند گذاری توسط خود خانواده بیمار یا بیمار (یا توسط کارشناس)
- استفاده از انجام دهنده خدماتی که صلاحت اجرایی آن را داده باشد (پرستار با کارت شناسایی نظام پرستاری)
- توضیح در رابطه با شرایط قبلی از سوابق سوند گذاری
- آماده سازی سوالاتی که باید از کارشناس بپرسید
- مطالعه مقالات آموزشی در گوگل (Google) که به فهم و درد خدمات سوندگذاری بیمار کمک می کند
Drape female patient with a bath blanket. Position light to illuminate genitals or have assistant available to hold light source to visualize urinary meatus. Clean the perineal area with soap and water, rinse, and dry. Use gloves to examine the patient and identify the urinary meatus.
بیمار زن را با پتوی حمام بپوشانید. نور را برای روشن کردن اندام تناسلی قرار دهید یا از یک دستیار بخواهید منبع نور را برای مشاهده مجرای ادرار نگه دارد. ناحیه پرینه را با آب و صابون تمیز کنید، آبکشی کرده و خشک کنید. برای معاینه بیمار و شناسایی مجرای ادرار از دستکش استفاده کنید.
سوند ادرار زنان درد دارد؟
سوند گذاری ادرار زنان بسته به بازه تحمل درد بانوان می تواند کمی دردناک و آزاردهنده باشد هرچند که بسیاری از بیماران پس از سوندگذاری تجربه مثبت و بدون دردی از فرآیند وصل سوند زنان را اعلام کرده اند، در حین وصل سود زنان کارشناس پرستاری خانم از ژل لیدوکائین برای نرمسازی و بی حس کردن موقت مجرا استفاده می کند تا به صورت موضعی بتواند از بروز درد و علائم آزاردهنده سوزش پس از آن جلوگیری بعمل بیاورد.
سوند ادرار زنان چگونه وصل میشود؟ (آموزش 10 گام علمی و عملی)

اما کاربردی و مهم ترین بخش این مطلب دقیقا این است که سوند ادرار زنان چگونه وصل میشود؟ چه کارهایی باید انجام دهیم تا بدون بروز نشتی، سوزش و درد بتوانیم سوند زنانه را وصل کنیم؟ ما در این قسمت با 10 گام تخصصی و امتحان شده در بسیاری از بیماران خانم نحوه سوند گذاری خانم ها را برایتان شرح داده ایم تا با دیدگاه کامل بتوانید اطلاعات لازم از نحوه سوندگذاری بانوان را کسب کنید و به آن آگاه شوید، قبل از شروع شرح اینکه سوند ادرار زنان چگونه وصل میشود باید خدمتتان اطلاع دهیم که فرآیند سونداژ کاملا پروسیجر پرستاری و تخصصی است که باید پرستار یا پزشک آن را انجام دهد و انجام شخصی و خودسرانه آن حتما خودداری بعمل بیاورید، طریقه سوند گذاری و وصل کردن سند در زنان طبق 10 گام زیر است:
| شماره گام | عنوان گام | توضیحات گام |
| 1 | ارتباط مؤثر با بیمار | توضیح پروسیجر، زمان موردنیاز (۱۰–۱۵ دقیقه)، ایجاد آرامش، شرح مراحل از استریل کردن تا فیکس کردن سوند. |
| 2 | آماده سازی تجهیزات | تهیه تجهیزات طبق چک لیست: دستکش لاتکس ساده، دستکش استریل، کیسه ادرار، سوند مناسب، آب مقطر، سرنگ، ژل لیدوکائین، زیرانداز، بتادین، ست پانسمان، گاز استریل. |
| 3 | رعایت بهداشت فردی | شست و شوی کامل دست ها با ژل شوینده، خشک کردن با دستمال کاغذی. |
| 4 | پوشیدن دستکش غیراستریل | استفاده از دستکش غیراستریل برای آماده کردن تجهیزات. |
| 5 | چینش تجهیزات | بازکردن ست پانسمان استریل، چینش تجهیزات، شروع ضدعفونی با بتادین، گاز استریل، گالیپاد، و پهن کردن زیرانداز یک بار مصرف زیر بیمار. |
| 6 | پوشیدن دستکش استریل | مالیدن بتادین به ناحیه تناسلی، ضد عفونی کامل شیارها و اطراف کلیتوریس، پاک کردن با گاز استریل. |
| 7 | آماده سازی و ورود سوند | انتخاب سوند مناسب، مالیدن ژل لیدوکائین به نوک، شناسایی مجرای ادرار، ورود با حرکات موجی، پیشروی تا ۵ سانتی متر مانده به شاخه دوگانه، اتصال کیسه ادرار. |
| 8 | پرکردن کاف سوند | تزریق ۱۵–۲۰ سی سی آب مقطر در ۲ مرحله با سرنگ ۱۰ سی سی، استفاده از آب مقطر بدون نمک برای جلوگیری از رسوب. |
| 9 | اطمینان از جایگیری سوند | مشاهده خروج ادرار یا تست با سرنگ تومی/معده و آسپیره کردن محتویات. |
| 10 | معدوم سازی تجهیزات آلوده | جمع آوری تجهیزات آلوده در کیسه زباله زرد، دفع ایمن، مرتب کردن بیمار، شست و شوی کامل دست ها. |
گام 1) ارتباط موثر و مفید با بیمار
در قدم اول باید با بیمار صحبت کنید، در رابطه با پروسیجر وصل سوند با بیمار صحبت کنید، به بیمار بگویید که حدود 10 الی 15 دقیقه برای وصل سوند از او زمان میخواهید تا در نهایت آرامش و دقت بتوانید سوند گذاری موفق برای او داشته باشید، به بیمار شرح دهید که فرآیند سوند گذاری به چندین مرحله تقسیم بندی میشود که از استریل کردن ناحیه سوندگذاری تا تعبیه و فیکس کردن سوند ادامه پیدا می کند.
گام 2) تجهیزات را آماده سازی کنید
سعی کنید تجهیزات را دقیق و طبق چک لیست آماده سازی تجهیزات سوند گذاری آماده سازی کنید، به طورکلی برای وصل سوند زنان باید تجهیزات زیر حتما آماده سازی گردد:
- دستکش لاتکسی ساده
- دستکش استریل سایز مناسب
- کیسه ادرار یا یورین بگ
- سوند ادراری (یا لاتکسی یا سیلیکونی یا یکبار مصرف که به آن نلاتون می گویند)
- آب مقطر 10 سی سی 2 عدد
- سرنگ 10 سی سی 1 عدد
- ژل لیدوکائین (زایلوکایین)
- زیرانداز بهداشتی
- بتادین 50 سی سی 1 عدد
- ست پانسمان استریل 1 عدد
- گاز استریل 5 بسته تک عددی
گام 3) ابتدا رعایت بهداشت فردی خود را چک کنید
در ابتدا دستان خود را بشویید، یکی از بزرگترین راه های انتقال عفونت دستان کثیفی است که باید به آن ها توجه ویژه داشته باشید، دستان خود را با ژل شوینده دست بشویید و به خوبی با دستمال کاغذی خشک کنید.
گام 4) دستکش غیراستریل بپوشید
در این مرحله ابتدا دستکش غیراستریل بپوشید تا بتوانید به تجهیزات سوندگذاری دست بزنید و آن ها را برای مراحل بعدی آماده سازی کنید.
گام 5) تجهیزات خود را آماده سازی کنید
ست پانسمان را استریل باز کنید و سایر تجهیزات را نیز به ردیف کنار هم بچینید، روش سوند گذاری زنان به این شیوه است که در ابتدا باید محیط ورود سوند استریل شود پس از تجهیزات ضد عفونی کننده مانند بتادین، گاز استریل و گالیپاد (ظرف) بتادین شروع کنید، زیر انداز بهداشتی بار مصرف را زیر بیمار پهن کنید.
گام 6) دستکش استریل بپوشید
دستکش استریل خود را بپوشید، بتادین را با پنبه بردارید و به ناحیه تناسلی بمالید، به خوبی کلیتوریس (لبه های بیرونی آلت تناسلی) را در دست بگیرید و تا عمق شیار ها بتادین را بمالید تا به خوبی ضد عفونی انجام شود، سپس با گاز استریل نواحی بتادینی را پاکسازی کنید.
گام 7) سوند خود را بازکنید و آماده ورود به مجرا باشید
سوند خود را با توجه به PMH و سوابق قبلی سوندگذاری های اخیز انتخاب و نوک آن به صورت کاملا استریل ژل لیدوکائین جهت بی حس کردن موضعی بمالید و وارد مجرا شوید (شما 2 مجرا در مقابل خود دارید یکی مجرای ادراری و یکی واژن که مجرای ادرای قسمت نقطه مانند برجسته فوقانی است و واژن نیز مجرای انتهای قیمت آلت تناسلی می باشد)، سعی کنید مستقیم واردسازی سوند را انجام ندهید زیرا احتمال آسیب به مجرا وجود دارد، بهتر ایت حالت موج های دریا و مواج سوندگذاری را انجام دهید زیرا این کار با استفاده از خاصیت ارتجاعی مناسب سوند فرآیند سوند گذاری را آسان تر و ایمن تر می کند، سوند را تا 5 سانتی متر مانده به انتهای آن (قسمت 2 شاخه سوند) وارد کنید، در نهایت کیسه ادرار را به سوند متصل کنید.
گام 8) کاف سوند (قسمت بادکنکی) را پر کنید
در این قسمت باید کافی سوند از 15 الی 20 سی سی آب مقطر پر کنید، آب مقطر نمک ندارد و همانند سایر مایعات نظیر سرم نرمال سالین رسوب نمی کند، بهترین مایع برای پرکردن کاف سوند ادرار زنانه آب مقطری است که از الزامات تجهیزاتی شما جهت سوند گذاری می باشد، 2 سرنگ 10 سی سی (در 2 مرحله هر مرحله 10 سی سی) را پر کنید و داخل کاف سوند وارد کنید.
گام 9) اطمینان حاصل کنید که سوند در مجراست
پس از وارد سازی و پرکردن کاف سوند آن را تست کنید، برای تست کردن 2 روش دارید، حالت اول چک ظاهر ادرار در مجراست که اگر برقرار باشد کاملا مشخص است که وصل سوند ادرار به خوبی انجام شده است، روش دوم تست فیکس بودن سوند با سرنگ تومی یا معده است که با واردسازی آن داخل مجرای ادرار سوند و آسپیره کردن محتویات (ساکشن) ببینید ادرار وارد سرنگ میشود یا خیر؟ اگر ادرار وارد سرنگ شد در واقع سوندگذاری موفقیت آمیز بوده است.
گام 10) تجهیزات و لوازم جانبی آلوده را معدوم کنید
در گام 10 پس از سوند گذاری تجهیزات باقی مانده را معدوم کنید، این تجهیزات به شدت عفونی هستند زیرا با مایعات بدن بیمار در تماس بوده اند و حتما توجه کنید که باید آن ها را در کیسه زباله زرد رنگ بریزید و سپس در سطل آشغال بازیافتی قراردهید تا از انتقال عفونت مستقیم و غیر مستقیم در امان باشید، بیمار را مرتب کنید و دستان خود را بشویید؛ تبریک می گوییم شما به درستی سوند گذاری زنانه را با موفقیت انجام داده اید.
نکته بسیار مهم: تمامی مراحل فوق به غیر از مرحله 8 یعنی پرکردن کاف سوند دقیقا برای سوندگذاری سوند یکبار مصرف نلاتون نیز می تواند اجرایی شود.
پیشنهاد ویژه برای بیمارانی که توانایی مراجعه به بیمارستان ندارند: پرستار برای وصل سرم
نحوه درآوردن سوند زنان به چه صورتی است؟

بسیاری از افراد پس از اینکه پزشکشان تشخیص داد که مدت زمان سونداژ بیمار به اتمام رسیده و بیمار در دوره بهبودی کامل به سر می برد و باید سوند خارج شود سوال می کنند که "سوند ادرار زنان چگونه خارج میشود؟" برای خارج کردن سوند ادرار زنان برخلاف وصل سوند ادرار نیاز به دغدغه خاصی نخواهید داشت، نحوه در آوردن سوند زنان شامل موارد زیر میشود:
- به بیمار توضیح دهید که میخواهید سوند ادرار او را خارج کنید
- دستان خود را بشویید و پس از پوشیدن دستکش مخصوص زیرانداز بهداشتی زیر بیمار بیاندازید
- سرنگ 10 سی سی را آماده کنید
- از قسمت لاین کاف سوند ادرار زنانه آب مقطر داخل سوند را تخلیه و کامل کاف را خالی کنید
- به آهستگی در حالتی که به بیمار می گویید نفس خود را حبس کند سوند را خارج کنید
- بقایای سوند، کیسه ادرار و زیرانداز و دستکش را داخل کیسه زرد عفونی بیاندازید و آنها را معدوم کنید
پیشنهاد ویژه پرستاری: تزریقات و پانسمان در منزل با بهترین کارشناسان (همراه با ارائه کارت نظام پرستاری)
مهم ترین مراقبتهای پس از خارج کردن سوند زنانه
پس از خارج کردن سوند ادرار زنانه حالا نوبت به آن می رسد تا به رعایت برخی نکات بسیار مهم در کنترل علائم و عوارض احتمالی ناشی از دوره سونداژ توجه ویژه گردد، از مهم ترین مراقبتهای پس از سوند گذاری ادرار میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- مایعات بیشتری بنوشید، سعی کنید در طول روز 1.5 الی 2 لیتر مایعات بنوشید
- پرینه واش فراموش نشود (با صابون بدون الکل و نرم کننده هر 8 ساعت تا 2 روز ناحیه سوند را بشویید)
- هر 6 الی 8 ساعت رنگ، حجم و بوی ادرار را چک کنید (رنگ باید روشن باشد و متمایل به زرد کهربایی، بی بو و حجم مناسبی داشته باشد)
- هرگونه بوی تند و درد زیر شکم همراه با سوزش را باید سریعا به پزشک خود اطلاع دهید، این علائم می تواند از علائم ویژه عفونت ادراری باشد
- از رژیم غذایی سبزیجات استفاده کنید، اینکار به جلوگیری از یبوست و افزایش فشارهای لگنی تا گذر از دوره نقاهت پس از سونداژ بسیار کمک می کند
- به صورت روتین علائم را به پزشک یا پرستار خود اعلام کنید
پیشنهاد ویژه: خدمات سونوگرافی سیار در تهران، هر لحظه از روز هر لحظه از شبانه روز همراهتان هستیم.
سوالات متداول شما درخصوص سوند گذاشتن برای زنان
سوال1) سوند برای دختر مجرد خطرناکه؟
خیر، انجام سوند گذاری نه تنها برای بانوان عزیز بلکه برای دختران باکره یا مجرد نیز قابل انجام است اما به دلیل حساسیت در انتخاب مجرای مناسب سوند گذاری حتما باید پرستار ویژه و کاربلد این خدمات را انجام دهد تا سبب پارگی پرده بکارت نشود.
سوال2) اگر سوند ادرار زنانه نشتی کند چه باید بکنیم؟
در نشتی ناشی از سوند گذاری مهم ترین عامل کم پرکردن کاف فشار سوند است، در این حالت باید کاف بیشتر پر شود و سلامت سوند نیز پایش گردد، اگر با چک و یا حتی تعویض سوند کماکان نشتی وجود دارد اختلال در ساختار دیواره مجرا به دلیل دیلاتیشن مطرح است که باید به صورت اورولوژیک سونداژ صورت بگیرد (در واقع پرکدن کاف سوند در ابتدایی ترین نقطه شروع مجرای ادراری).
سوال3) برای توقف سوزش مجرای ادراری زنان پس از سوند گذاری چکار کنیم؟
بهترین روش ریختن آب ولم بر روی ناحیخ سوند و پاها است، البته که باید توجه کنید آب کاملا ولرم باشد و از ریختن آب داغ خودداری بعمل بیاید زیرا سبب سوختگی میشود، اگر مشکل برطرف نشد بهتر است از تجربیات یک متخصص ارولوژی استفاده کنید، از همین رو اگر تمایل داشتید از ویزیت متخصص اورولوژی در منزل استفاده نمایید.
جمع بندی و گرفتن نتایج نهایی
در جمع بندی باید خدمتتان عرض کنیم که سونداژ فرآیبندی کاملا تخصصی است که باید به آن توجه ویژه شود، انجام سونداژ اشتباه میتواند سبب بروز پارگی و یا خونریزی از مجرا شود و این عمل نه تنها نادر است بلکه از شایع ترین دلایل خودسرانه وصل سوند در زنان به حساب می آید، پیشنهاد می کنیم از آموزش های داده شده برای وصل سوند زنانه استفاده کنید و انجام سوند گذاری موقت یا دائم را به کارشناس پرستاری یا پزشک واگذار کنید، درمان نو نیز در این مسیر می تواند کمک رسان شما باشد، با آرزوی سلامتی برای تک تک شما عزیزان، دوستدار سلامتی شما درمان نو.

