آیا برای تشخیص و بررسی دقیق تر اختلال قلبی خود پزکشتان دستور انجام اسکن هسته ای قلب تجویز کرده است؟ نمی دانید این تست به چه ورت انجام میشود و مراقبت های پس از آن به چه شکلی است؟ بسیاری از پزشکان به دلیل حساسیت های انجام اسکن هسته ای قلب و دریافت ماده رادیواکتیو بیان می کنند که بیماران همانقدر که انجام اسکن هسته ای برایشان مهم است باید به مراقبت های بعد از اسکن هسته‌ای قلب نیز تمرکز و توجه ویژه خرج کنند، در این مطلب از مرکز پزشکی درمان نو با شما خواهیم بود تا در رابطه با مهم ترین نکات اسکن هسته ای قلب همچنین 14 روش مراقبت های بعد از اسکن هسته‌ای قلب به شیوع علمی و جدید با شما صحبت کنیم، تا انتهای مطالب همراه ما بمانید و اگر سوالی ذهن شما را درگیر کرده آن را از طریق کامنت های انتهای مطالب با پزشکان مرکز درمان نو درمیان بگذارید تا در سریعترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.
پیشنهاد ویژه: اگر نیاز به ویزیت قلب در منزل دارید وارد این لینک شده و درخواست خود را به اپراتورها اعلام نمایید.
اسکن هسته ای قلب چیست؟
اسکن هسته ای قلب (به انگلیسی: Nuclear Cardiac Scan) یک روش تشخیصی می باشد که با تزریق ماده حاجب رادیوتراکر و ساطع نمودن اشعه گاما توسط این ماده حاجب و در نهایت برداشت اشعه توسط دستگاه اسکن هسته ای انجام می شود، این روش در مقابل آنژیوگرافی روش کم خطرتر و در واقع غیرتهاجمی (non-aggressive) به حساب می آید اما در مقابل نتایج بسیار دقیق و تخصصی را نیز برای پزشک آماده می کند، سی تی اسکن هسته ای قلب در موارد زیر کاربرد اصلی دارد:
- تشخیص اختلالات عروقی نظیر ACS
- تشخیص سندروم های عروقی حاد
- تشخیص انواع آسیب های وارد شده به بافت میوکارد MI
- تشخیص علت درد قفسه سینه Chest Pain
- تشخیص علت تنگی نفس های شبانه Pnd
- بررسی موفقیت آمیز بودن CABG یا جراحی قلب باز
- بررسی علت آریتمی های قلبی
- بررسی و تشخیص نوع آنژین پایدار و ناپایدار قلبی
اسکن هسته ای قلب چگونه انجام میشود؟
اسکن هسته ای قلب با استفاده از تزریق ماده حاجب به داخل رگ کشخصی از دست و تصویربرداری لحظه ای توسط دستگاه اسکن هسته ای انجام میشود، معمولا اسکن های هسته ای با دو روش مرسوم یعنی PETscan و MRIscan انجام میشود بدین صورت که در اسکن PET تصویربرداری ترکیبی از توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) و توموگرافی کامپیوتری (CT) می باشد و در MRI هسته ای قلب از میدان های مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام ها و بافت ها استفاده می شود، البته روش غیرمرسوم و قدیمی تری نیز وجود دارد که روش اشعه ایکس برای تصویربرداری از عضله قلب می باشد، در اسکن هسته ای پرستار قبل از شروع تصویربرداری حدودا 30 دقیقه قبل از انجام ماده حاجب را به داخل رگ تزریق می کند و سپس بیمار به بخش تصویربرداری منتقل شده و با برداشت کات های مختلفی از عکس ها تصویربرداری انجام می پذیرد در انتها نیز پزشک با آموزش مراقبت های بعد از اسکن هسته ای قلب بیمار را ترخیص می کند تا نتایج لازم از عکس ها استنتاج شود.
بیشتر بخوانیم: مراقبت های بعد از عمل قلب باز در منزل
چرا مراقبت های بعد از اسکن هسته‌ای قلب با اهمیت است؟
به طورکلی استفاده از اسکن هسته ای قلب در مقابل سایر روش های تشخیصی هم کم خطر تر و هم اثربخشی تشخیصی بالاتری را دارد، استفاده از مراقبت های بعد از اسکن هسته ای قلب به بیمار کمک می کند تا به آسانی بتواند دوران تابشی ناشی از اسکن هسته ای با ماده پرتوزا را سپری کند تا بدون بروز آسیب به اطرافیان سریعا به کانون خانواده بازگردد، از مهم ترین اهمیت های مراقبت های بعد از اسکن هسته ای قلب می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بررسی واکنش بدن بیمار به داروها و نحوه درمان
- کنترل عوارض ناخواسته درمانی نظیر آلرژی ها حاد
- سپری شدن هرچه سریعتر قرنطینه پس از اسکن هسته ای
- آماده سازی سریع بیمار برای شروع درمان
- کاهش خطرات احتمالی به خصوص برای اطرافیان
- کنترل استرس و تنش
- کاهش علائم افسردگی و ترد شدن بیمار به دلیل خاصیت تابشی مواد رادیواکتیو
بیشتر بخوانیم: رایدلوژی چیست؟ آیا رادیولوژی همان سونوگرافیه یا ابعاد و گستره بیشتری دارد؟ در این لینک کامل بخوانید.
آیا اسکن هسته‌ای قلب خطرناک است؟
خیر، شاید تنها دلیل اظطراب افرادی که می خواهند تست اسکن هسته ای را انجام دهند به مقدار ماده رایواکتیوی (حاجب) بازگردد که به فرد تزریق می شود، این روش در مقابل برخی دیگر از روش های تشخیصی اختلالات عضله قلب مانند آنژیوگرافی از خطراتی نظیر خونریزی، بروز شوک کاردیوژنیک یا آریتمی و درد قفسه سینه مصون است اما برخی از پزشکان بر این عقیده هستند که اسکن هسته ای قلب می تواند پیش ساز برخی از سرطان ها باشد که به دلیل حجم کم ماده رادیواکتیو این مورد نیز بسیار نادر است.
While a nuclear heart scan is generally safe, it does involve some risk, primarily due to the use of radiation and the potential for side effects from the stress test component. However, the benefits of the information gained from the scan, which helps diagnose and manage heart conditions, usually outweigh the risks.
اگرچه اسکن هسته‌ای قلب عموماً بی‌خطر است، اما در درجه اول به دلیل استفاده از تشعشع و احتمال عوارض جانبی ناشی از تست استرس، مقداری خطر نیز دارد. با این حال، مزایای اطلاعات به‌دست‌آمده از اسکن، که به تشخیص و مدیریت بیماری‌های قلبی کمک می‌کند، معمولاً از خطرات آن بیشتر است
پیشنهاد ویژه درمانی: برخی از متخصصان قلب اظهار دارند سرم تراپی می تواند در افزایش افزایش ادرار و دفع ماده حاجب اسکن هسته ای موثر و مفید باشد؛ برای دریافت اطلاعات و اجرای خدمات تزریق سرم در منزل وارد این لینک شوید.
عوارض بعد از اسکن هسته‌ای قلب چیست؟
اگرچه اسکن هسته ای کم خطر و عارضه می باشد و برای تشخیص گرفتگی و اختلالات عضله قلب از روش تصویربرداری غیرتهاجمی به جای روش تهاجمی کاتتری استفاده می شود اما همین روش اسکن هسته ای قلب نیز دارای عوارضی به همراه می باشد که باید به آن ها توجه ویژه گردد، از مهم ترین عوارض اسکن هسته ای قلب می توان به موارد زیر اشاره نمود:
سردرد بعد از اسکن قلب
ماده جاجب تزریق شده در انجام اسکن هسته قلب دارای ید و باریم است، تاثیر باریم در مغز تنگ کردن عروق و فشار به اعصاب مرکزی به خصوص هیپوتالاموس می باشد؛ البته نباید فراموش کنیم که مقادیر تزریق ماده حاجب زیاد نمی باشد و سردردهای احتمالی نه تنها فقط برای تزریق ماده حاجب بلکه به خاطر استرس و تنش بیش از حد هم می تواند بروز کند، درمان سردرد بعد از اسکن قلب با استراحت و کاهش استرس می تواند برطرف گردد.
حالت تهوع بعد از اسکن قلب
حالت تهوع بعد از اسکن قلب به علت تحریک گیرنده های سروتونین (5-HT3) و گیرنده‌های هیستامین (H1) می باشد، مواد موجود در ماده حاجب شامل گادولینیوم یا تالیوم می باشند که سبب تحریک گیرنده های حالت تهوع می گردد، نباید نگران باشید! بامصرف مایعات کافی می توانید هرچه ماده حاجب از بدن خارج گردد و قابل رفع می باشد.
بروز علائم آلرژی به ماده حساسیت زا
بروز علائم آلرژی به واسطه دریافت ماده حاجب می تواند رخ دهد که دلیل آن حساسیت به ماده حاجب می باشد، از مهم ترین علائم آلرژی به ماه حاجب می توان به بروز تنگی نفس، حساسیت پوستی و ناحیه تزریق، اختلالات ریتم قلب و همچنین شوک های کاردیوژنیک اشاره نمود، معمولا با نظارت پزشکان و آمده بودن تجهیزات ضد حساسیت می توان از بروز علائم حاد آلرژیک پیشگیری نمود.
بیشتر بخوانیم و بدانیم: مراقبت های بعد از آنژیوگرافی در منزل
14 مورد از مراقبت های بعد از اسکن هسته‌ای قلب
اما آن چیزی که اهمیت دارد این است که بدانیم پس از انجام اسکن هسته ای قلب باید چه مراقبتهای اصولی را انجام دهیم که هم از عوارض احتمالی جلوگیری گردد و هم هرچه سریعتر دوران پس از اسکن هسته ای سریعا طی گردد، از همین رو برای شما 14 مورد از مراقبت های بعد از اسکن هسته‌ای قلب در منزل و محیط کار را لیست کرده ایم تا با دیدگاه کامل بتوانید از پس آن برآیید:
مایعات کافی بنوشید تا ماده حاجب خارج گردد
اولین نکته از مراقبت های بعد از اسکن هسته‌ای قلب رعایت رژیم غذایی مایعات و نوشیدن آب برای دفع اثرات ماده حاجب تزریق شده در حین اسکن هسته ای قلب است، برای این کار لازم است پس از اسکن هسته ای تا 24 ساعت حدود 1.5 تا 2.5 لیتر (8 تا 10 لیوان) آب بنوشید؛ البته پزشکان قلب بر این باور هستند که نوشیدن آب خالص می تواند در کاهش الکترولیت های مهم مانند سدیم خون تاثیر گذار باشد، از همین رو تلفیق آب و های نوشیدنی ها نظیر چایی یا آبمیوه های طبیعی برای دفع بهتر و ایمن تر ماده رادیواکتیو از خون بسیار با ارزش تر است.
برنامه دفع ادرار منظم را در پیش بگیرید
سعی کنید با توجه به حجم مایعات دریافتی در طول روز برنامه دفعی مشخصی داشته باشید، برای اینکار حتی اگر احساس واقعی مثانه پر را ندارید به سرویس بهداشتی مراجعه کنید تا دفع مایعات شامل ماده رادیواکتیو هرچه سریعتر انجام شود.
بیشتر بخوانیم: متخصص نفرولوژی در منزل چه بیماری هایی را تشخیص و درمان می کند؟
به خودتان استراحت کافی بدهید
استراحت مناسب و کافی پس از انجام اسکن هسته ای می تواند به بازسازی جلوگیری از بروز علائم درد عضلانی یا ضعف و بی حالی کمک کند هرچند که انجام اسکن هسته ای مداخله ای نیست اما بهتر برای رفع علائم ضعف و بی حالی WEAKNESS برنامه استراحت کافی در الگوی زندگی خود داشته باشید.
بهداشت شخصی خود را رعایت کنید
رعایت بهداشت شخصی به عنوان یک عامل اصلی در مراقبت های پس از اسکن هسته ای کاربرد دارد و می تواند این روند را هرچه سریعتر با موفقیت طی کند.
تا 24 ساعت از اطرافیان دور باشید
از آن جایی که اسکن هسته ای با استفاده از ماده حاجب رادیواکتیو انجام می شود تابش از سطح بدن شما تا تصفیه نهایی ماده رادیوکتیو وجود دارد، مدت زمان لازم برای رسیدن به نیمه عمر ماده رادیوکتیو حاجب در پرتوبرداری هسته ای قلب 12 ساعت است اما پزشکان متخصص قلب و عروق اظهار دارند که تا 24 ساعت از اطرافین به خصوص مادر باردار، شیرده و کودکان دور باشید، پس از 24 ساعت مشکلی از جهت تشعشع و تابش از سمت شما وجود ندارد.
برای مدت کوتاه سعی کنید در خانه بمانید
همانطور که می دانید پس از اسکن هسته ای قلب امکان تابش مواد رادیواکتیو و امواج گاما وجود دارد و از همین رو اگر شما بلافاصله در محیط های اجتماعی و عمومی نظیر اتوبوس یا مترو وارد شوید احتمال لوده کردن افراد دیگر را نیز خواهید داشت؛ به خصوص که اگر مادر بارداری در کنار شما باشد که می تواند سبب تغییر در ژنوم کودک و جهش های ژنی گردد، از همین حداقل 24 ساعت از محیط کارخود مرخصی بگیرید و در محیط های اجتماعی و عمومی حاضر نگردید.
رعایت رژیم دارویی تجویز شده پزشک
داشتن رژیم دارویی تجویز شده توسط پزشک باید با برنامه مشخص انجام گردد، به طورمثال اگر پزشک دستور دریافت دارویهایی نظیر نیتروکانتین 2.6 و قرص ASA و بیزوپرولول (کونکور) 2.5 را داده است طبق دستور پزشک داروها باید استفاده شوند تا اثرات جانبی ناشی از ترک رژیم دارویی مشاهده نگردد.
پیشنهاد ویژه: برای داشتن رژیم غذایی lslf و چگونگی انجام آن وارد این لینک شوید.
سعی کنید لباس های راحت بپوشید
برای کاهش اسرس، تنش و کنترل علائم دردهای عضلانی سعی کنید از لباس های راحت پس از اسکن هسته ای قلب استفاده کنید، لباس های راحت پس از اسکن هسته ای بهتر از جنس نخ پنبه باشد تا سبب بروز گرمای بیش از حد بدن، تعریق و برافروختگی نگردد.
اگر مادر شیرده هستید حداقل تا 12 ساعت شیردهی ممنوع!
برای مادرانی که شیردهی کودک خود را انجام می دهند به دلیل انتقال ماده حاجب به داخل شیرمادر 12 ساعت توصیه می گردد که از شیردهی امتناع کنید، در این دوره نباید در کنار کودک خود نیز باشید بلکه با آموزش های لازم به همسر خود آموزش دهید 1 الی 2 وعده شیرخشک به نوزادتان بدهد، اما به هیچ وجه حداقل تا 12 ساعت از شیردهی خودداری کنید.
از نشستن اطراف مادرباردار تا 12 ساعت خودداری کنید
افرادی که اسکن هسته ای انجام می دهند از خود و سطح پوست خود ماده رادیواکتیو ساطع می کنند که می تواند برای سلامت اطرافیان به خصوص جنین بسیار خطرناک باشد؛ از همین رو اگر اطراف خود یا در خانواده مادرباردار دارید حداقل 12 ساعت خودداری های لازم را اتخاذ نمایید.
استرس را از خود دور کنید
استرس و تنش می تواند در افزایش علائم خستگی، درد قلبی و بی حالی تاثیرگذار باشد، از همین رو استفاده از روش های کنترل استرس و مدیتیشن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، برای این کار پیشنهاد می شود که از تنفس عمیق، مدیتیشن و ورزش ملایم برای کاهش استرس و افزایش آرامش استفاده کنید.
پیشنهاد ویژه: ویزیت روانپزشک در منزل در سریعترین زمان ممکن
در صورت تغییر هرگونه علائم ظاهری (آلرژی) با پزشک تماس بگیرید
به طورکلی بروز علائم غیرعادی نظیر علائم آلرژیک پس از انجام اسکن هسته ای بسیار نادر است اما بروز آن نیز خارج از انتظار نمی باشد، از مهم ترین علائم آلرژیک و غیر طبیعی می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- تنگی نفس
- احساس دردقفسه سینه یا CP
- بروز علائم کهیر و خارش
- تورم صورت و لب ها
- سرگیجه شدید
- بروز علائم تشنج یا غش
به علائم درد غیرعادی در محل تزریق توجه کنید
در برخی موارد افراد پس از برخی از واحد تصویربرداری دچار علائم درد و قرمزی در ناحیه تزریق می گردند، البته نباید فراموش کنیم که محل تزریق ممکن است کمی قرمز یا دردناک احساس گردد که معمولا طی چند ساعت برطرف می شود، اما اگر علائم از درد جزیی و قرمزی فراتر برود باید حتما مورد ارزیابی و بررسی قرار بگیرد، از مهم ترین علائم آسیب به عروق ناحیه تزریق پس از اسکن هسته ای می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- درد بیش از حد پس از لمس
- تورم
- سفت شدن رگ
- قرمزی بیش از حد
- گرم شدن عروق ناحیه تزریق
- خروج ترشج از عروق
برای سفرکردن با هواپیما بهتر است نامه پزشکی دریافت کنید
پس از اسکن هسته ای تابش اشعه رادیواکتیو تا 24 ساعت وجود دارد؛ هرچند که تا 12 ساعت ابتدایی مقادیر تابش و تشعشع بسیار بالاست اما همچنان تا 24 ساعت وجود دارد که از مقادیر آن کاسته می شود، اگر قصد سفر با هواپیما یا کشتی به مناطق دیگر را دارید قبل از ترخیص فراموش نکنید که باید نامه موجه جهت تایید تست اسکن هسته ای قلب خود از مرکز تصویربردای دریافت کرده باشید، زیرا در غیر اینصورت تابش از بدن در آشکارسازهای الکترونیکی قابل مشاهده خواهد بود.
پیشنهاد ویژه: اگر تمایل به دریافت خدمات آزمایش در منزل وارید این لینک شوید.
بعد از اسکن قلب چه بخوریم؟
و اما! سوالی که پیش می آید این است که بعد از اسکن هسته ای چه بخوریم؟ آیا ماده غذایی هست که سریع بتونه خون بدن را پاکسازی کنه و ماده حاجب سریعا دفع بشه؟ در قسمت زیر جدول کاملی از مواد غذایی مناسب که پس از اسکن قلب باید شما در برنامه غذایی بگنجانید را برایتان لیست کرده ایم:
| ردیف | مواد غذایی مناسب پس از اسکن هسته ای قلب | توضیحات |
| 1 | مایعات | نوشیدن آب به همراه سایر مایعات نظیر چایی کمرنگ و آبمیوه طبیعی |
| 2 | سبزیجات | کمک در بهبود عملکرد روه و دفع سریع ماده رادیواکتیو |
| 3 | سیر، چای سبز، گوجه فرنگی، توت، تمشک و زغال اخته | این مواد در دفع ماده رادیوکاتیو بسیار موثر هستند |
| 4 | اجتناب از خوردن فست فود و مواد غذایی پرچرب | بروز اختلالات روده ای و کاهش دفع ماده رادیواکتیو |
| 5 | پرهیز از خوردن موادغذایی کافئین دارد | جلوگیری از دفع مناسب ماده رادیواکتیو |
| 6 | خوردن غذاهای سبک و کم چرب | سوپ، برنج، نام و میوه |
| 7 | خوردن میوه های دارای ویتامین بالا | پرتقال، کیوی، نارنگی و انار (بهتر است آبمیوه آن ها مصرف شود) |
سوالات متداول در رابطه با مراقبت های بعد از اسکن هسته‌ای
آیا بعد از اسکن هسته ای قلب میتونم رابطه جنسی داشته باشم؟
خیر، تا 24 ساعت سعی کنید از اطرافیان به دور باشید تا دفع انجام شود.
بعد از اسکن هسته ای میتونم فعالیت روزانه خودم را داشته باشم؟
بله، منعی از جهت انجام امور روزانه نیست اما در محیط های عمومی و اجتماعی و خانوادگی تا 24 ساعت وارد نشوید.
بعد از اسکن هسته ای قلب میتونم رانندگی کنم؟
بله، منعی از این جهت وجود ندارد و شما میتوانید به انجام امور روزانه خود نظیر خواندن، نوشتن، رانندگی و پیاده روی اقدام کنید؛ اما نبای فراموش کنید که در محیط های بسته و پرازدحام حضور پیدا نکنید.
اگر کنار شخصی که اسکن هسته ای قلب کرده وایسم منم میگیرم؟
اسکن هسته ای قلب چیزی گرفتنی نیست! تنها مضررات آن تشعشع ماده رادیواکتیو به شماست که می تواند سبب بروز جهت های ژنی گردد.
جمع بندی و گرفتن نتایج نهایی
در جمع بندی نیز باید خدمتتان بگوییم که اسکن هسته ای قلب یکی از روش های تشخیصی درمانی بسیار موثر برای تشخیص انواع اختلالات قلب می باشد، این تست با استفاده از ماده رادیوکتیو انجام می شود به صورتی که ابتدا ماده رادیواکتیو به داخل رگ فرد بیمار تزریق و پس از چند دقیقه اقدامات لازم جهت تصویربرداری در واحد مربوطه انجام می شود، مراقبت های بعد از سی تی اسکن قلب از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که کمک می کند دوره دفع ماده تابش زا سریعا صورت بپذیرد، امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد و از آن نهایت استفاده را برده باشید.
.png)
